4. อิทฺธิกถาวณฺณนา
[883-884] อิทฺธิกถายํ อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธีติ อธิปฺปายวเสน อิชฺฌนโต อธิปฺปาโยติ เอวํนามิกา อิทฺธิ อตฺถีติ อตฺโถฯ
อิทฺธิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
7. ธมฺมกถาวณฺณนา
[887-888] ธมฺมกถายํ รูปฏฺฐโต อญฺญสฺส รูปสฺส อภาวาติ โย รูปสฺส นิยาโม วุจฺเจยฺย, โส รูปฏฺโฐ นาม โกจิ รูปโต อญฺโญ นตฺถีติ รูปฏฺฐโต อญฺญํ รูปญฺจ น โหติ, ตสฺมา รูปํ รูปเมว, น เวทนาทิสภาวนฺติ อธิปฺปาเยน ‘‘รูปํ รูปฏฺเฐน นิยต’’นฺติ วตฺตพฺพํ, น อญฺญถา รูปฏฺเฐน นิยาเมนาติ อธิปฺปาโยฯ ตตฺถ รูปโต อญฺญสฺส รูปฏฺฐสฺส อภาเว ทสฺสิเต รูปฏฺฐโต อญฺญสฺส รูปสฺส อภาโว ทสฺสิโตเยว นาม โหตีติ ตเมว รูปโต อญฺญสฺส รูปฏฺฐสฺส อภาวํ ทสฺเสนฺโต ‘‘รูปสภาโว หี’’ติอาทิมาหฯ เอส โวหาโรติ รูปสฺส สภาโว รูปสภาโว, รูปสฺส อตฺโถ รูปฏฺโฐติ เอวํ อญฺญตฺตํ คเหตฺวา วิย ปวตฺโต รูปสภาวโวหาโร รูปฏฺฐโวหาโร วา เวทนาทีหิ นานตฺตเมว โส สภาโวติ นานตฺตสญฺญาปนตฺถํ โหตีติ อตฺโถฯ ตสฺมาติ รูปสฺส รูปฏฺเฐน อนญฺญตฺตาฯ ‘‘รูปํ รูปเมว, น เวทนาทิสภาว’’นฺติ อวตฺวา ‘‘รูปํ รูปฏฺเฐน นิยต’’นฺติ วทโต ตญฺจ วจนํ วุตฺตปฺปกาเรน สโทสํ, อถ กสฺมา ‘‘รูปญฺหิ รูปฏฺเฐน นิยตนฺติ รูปํ รูปเมว, น เวทนาทิสภาวนฺติ อธิปฺปาเยน วตฺตพฺพ’’นฺติ วทนฺโต ‘‘รูปํ รูปฏฺเฐน นิยต’’นฺติ ปฏิชานาตีติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ นนุ เจตํ อตฺตนาว วุตฺตํ, น ปเรนาติ ปฏิชานาตีติ น วตฺตพฺพนฺติ? น, อตฺตานมฺปิ ปรํ วิย วจนโตฯ วตฺตพฺพนฺติ วา สกวาทินา วตฺตพฺพนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ยทิ จ เตน วตฺตพฺพํ ปฏิชานาติ จ โส เอตมตฺถนฺติ, อถ กสฺมา ปฏิชานาติ สกวาทีติ อยเมตฺถ อตฺโถฯ อตฺถนฺตรวเสนาติ ตตฺถ วุตฺตเมว การณํ นิคูหิตฺวา ปเรน โจทิตนฺติ ตเมว การณํ ทสฺเสตฺวา โจทนํ นิวตฺเตติฯ อิโต อญฺญถาติ รูปาทิสภาวมตฺตํ มุญฺจิตฺวา เตน ปริกปฺปิตํ นิยตํ นตฺถีติ ตสฺส ปริกปฺปิตสฺส นิวตฺตนตฺถํ ปุน เตเนว นเยน โจเทตุํ ‘‘มิจฺฉตฺตนิยต’’นฺติอาทิมาหาติ อตฺโถฯ
ธมฺมกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
เอกวีสติมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
22. พาวีสติมวคฺโค
2. กุสลจิตฺตกถาวณฺณนา
[894-895] กุสลจิตฺตกถายํ ชวนกฺขเณติ ปรินิพฺพานจิตฺตโต ปุริมชวนกฺขเณฯ
กุสลจิตฺตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
3. อาเนญฺชกถาวณฺณนา
[896] ภวงฺคจิตฺเตติ ภวงฺคปริโยสานตฺตา จุติจิตฺตํ ‘‘ภวงฺคจิตฺต’’นฺติ อาหฯ
อาเนญฺชกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
5-7. ติสฺโสปิกถาวณฺณนา
[898-900] สตฺตวสฺสิกํ คพฺภํ ทิสฺวา ‘‘คพฺเภเยว อรหตฺตปฺปตฺติเหตุภูโต อินฺทฺริยปริปาโก อตฺถี’’ติ ‘‘อรหตฺตปฺปตฺติปิ อตฺถี’’ติ มญฺญติ, อากาสสุปินํ ทิสฺวา ‘‘อากาสคมนาทิอภิญฺญา วิย ธมฺมาภิสมโย อรหตฺตปฺปตฺติ จ อตฺถี’’ติ มญฺญตีติ อธิปฺปาโยฯ
ติสฺโสปิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
9. อาเสวนปจฺจยกถาวณฺณนา
[903-905] น โกจิ อาเสวนปจฺจยํ อาเสวติ นามาติ ยถา พีชํ จตุมธุรภาวํ น คณฺหาติ, เอวํ ภาวนาสงฺขาตํ อาเสวนปจฺจยํ คณฺหนฺโต อาเสวนฺโต นาม โกจิ นตฺถีติ อตฺโถฯ
อาเสวนปจฺจยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
10. ขณิกกถาวณฺณนา
[906-907] ปถวิยาทิรูเปสุ เกสญฺจิ อุปฺปาโท เกสญฺจิ นิโรโธติ เอวํ ปติฏฺฐานํ รูปสนฺตติยา โหติฯ น หิ รูปานํ อนนฺตราทิปจฺจยา สนฺติ, เยหิ อรูปสนฺตติยา วิย รูปสนฺตติยา ปวตฺติ สิยาติ จิตฺเต ‘‘จิตฺเต มหาปถวี สณฺฐาตี’’ติอาทิ โจทิตํฯ
ขณิกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
พาวีสติมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
23. เตวีสติมวคฺโค
1. เอกาธิปฺปายกถาวณฺณนา
[908] กรุณาธิปฺปาเยน เอกาธิปฺปาโยติ ราคาธิปฺปายโต อญฺญาธิปฺปาโยวาติ วุตฺตํ โหติฯ เอโก อธิปฺปาโยติ เอตฺถ เอกโตภาเว เอกสทฺโท ทฏฺฐพฺโพฯ สมานตฺเถ หิ สติ ราคาธิปฺปาเยปิ เอกาธิปฺปาเยนาติ เอกาธิปฺปายตา อตฺถีติฯ
เอกาธิปฺปายกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
3-7. อิสฺสริยกามการิกากถาวณฺณนา
[910-914] อิสฺสริเยน ยถาธิปฺเปตสฺส กรณํ อิสฺสริยกามการิกาฯ คจฺเฉยฺยาติ คพฺภเสยฺโยกฺกมนํ คจฺเฉยฺยฯ อิสฺสริยกามการิกาเหตุ นาม ทุกฺกรการิกา มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กรียตีติ เอตฺถ ทุกฺกรการิกา นาม อิสฺสริยกามการิกาเหตุ กริยมานา มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กรียตีติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ, อิสฺสริยกามการิกาเหตุ นาม วินา มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กริยมานา นตฺถีติ วาฯ
อิสฺสริยกามการิกากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
8. ปติรูปกถาวณฺณนา
[915-916] เมตฺตาทโย สนฺธาย ‘‘เมตฺตาทโย วิย น ราโค ราคปติรูปโก โกจิ อตฺถีติ ราคเมว คณฺหาติ, เอวํ โทเสปี’’ติ วทนฺติฯ
ปติรูปกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
9. อปรินิปฺผนฺนกถาวณฺณนา
[917-918] น อนิจฺจาทิภาวนฺติ เอตฺถ อนิจฺจาทิโก ภาโว เอตสฺสาติ อนิจฺจาทิภาวนฺติ รูปํ วุตฺตํฯ ‘‘น เกวลญฺหิ ปฐมสจฺจเมว ทุกฺข’’นฺติ วทนฺเตน ‘‘ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺน’’นฺติ ทุกฺขสจฺจํ สนฺธาย ปุจฺฉา กตาติ ทสฺสิตํ โหติฯ เอวํ สติ เตน ‘‘จกฺขายตนํ อปรินิปฺผนฺน’’นฺติอาทิ น วตฺตพฺพํ สิยาฯ น หิ จกฺขายตนาทีนิ อนุปาทินฺนานิ โลกุตฺตรานิ วาฯ ตนฺติ ‘‘ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺนํ, น ปน รูป’’นฺติ เอตํ รูปสฺส จ ทุกฺขตฺตา โน วต เร วตฺตพฺเพติ อตฺโถฯ
อปรินิปฺผนฺนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
เตวีสติมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
กถาวตฺถุปกรณ-มูลฏีกา สมตฺตาฯ
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
